علائم و نشانه های سقط جنین در ماه های مختلف بارداری

سقط جنین یکی از اتفاقاتی است که سبب از دست رفتن جنین می‌شود. این اتفاق معمولا پیش از هفته بیستم رخ می‌دهد. بنابراین سقط جنین معمولا در سه ماهه اول بارداری رخ داده و دلایل مختلفی دارد. شناخت علائم و نشانه‌های سقط جنین به درمان و جلوگیری از آن کمک می‌کند. هر خانم بارداری برای حفظ سلامت خود و جنین باید از این علائم و نشانه‌ها آگاه باشد.

در این مطلب از مجله زیباباش، علائم و نشانه‌های سقط جنین را در هفته‌ها و ماه‌های مختلف بارداری بررسی می‌کنیم تا در صورت مشاهده هر یک از این علائم به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

از کجا بفهمیم جنین سقط شده؟

علائم سقط جنین با توجه به اینکه مادر در چندماهگی قرار دارد، متغیر است. برخی مواقع سقط جنین در ماه اول آنقدر سریع رخ می‌دهد که فرد تا قبل از آنکه از بارداری مطلع شود، این علائم را تجربه می‌کند. ازجمله علائم سقط جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمردرد خفیف یا شدید
• خروج بافت یا مایع از واژن
• گرفتگی شدید شکم همراه با درد
• مشاهده لکه‌های درشت خون
• خونریزی واژن

اگر هنگام حاملگی هر یک از علائم اشاره شده را مشاهده کردید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید. البته ممکن است شما هنگام بارداری نیز بدون سقط جنین با این علائم روبه‌رو شوید. بنابراین با مراجعه به پزشک و آزمایش‌های لازم می‌توانید از سلامت جنین آسوده‌خاطر شوید.

بیشتر بخوانید: پاره شدن کیسه آب جنین

سقط جنین در انواع مختلف

سقط جنین انواع گوناگونی دارد که پزشک با توجه به علائم مرحله حاملگی می‌تواند تشخیص دهد که سقط جنین از چه نوعی است‌. از جمله مهم‌ترین انواع سقط جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سقط کامل: در سقط کامل تمامی بافت‌های بارداری از بدن خارج می‌شود.
• سقط ناقص: در این نوع سقط قسمتی از بافت یا تنها جفت از بدن خارج شده و قسمت‌هایی از آن در بدن باقی می‌ماند.
• سقط فراموش شده: در این سقط جنین بدون اینکه فرد مطلع شود، از دست رفته است. اما از بدن خارج نمی‌شود.
• تهدید سقط: تهدید سقط به نوعی از سقط جنین گفته می‌شود که در آن خونریزی و گرفتگی آنقدر شدید بوده که نشان‌دهنده سقط احتمالی است.
• سقط حتمی: گرفتگی، خونریزی و قطر دهانه رحم نشان‌دهنده این است که شما با سقط جنین مواجه شده‌اید.
• سقط عفونی: در سقط عفونی رحم دچار عفونت می‌شود.

سقط جنین در سه ماهه اول بارداری چه علائمی دارد؟

برخی عوامل سبب افزایش خطر سقط در سه ماهه اول بارداری می‌شود. البته در بیش‌تر مواقع مادر مقصر سقط جنین نیست. بدن مادر در دوران بارداری مواد مغذی مورد نیاز را برای جنین تامین می‌کند. مواد مغذی و هورمون‌ها سبب رشد جنین می‌شوند. در بسیاری از موارد سقط جنین در سه ماهه اول بارداری به دلیل رشد غیرعادی جنین است. البته علاوه‌بر رشد غیرعادی جنین عوامل دیگری نیز در این موضوع دخیل هستند. از دیگر علائم نشان‌دهنده سقط جنین در سه ماهه اول بارداری می‌توان به علائم زیر اشاره کرد:

• کاهش وزن
• کاهش ناگهانی علایم بارداری
• درد و احساس گرفتگی در ناحیه شکم و کمر
• خروج خون با لخته از واژن
•  مخاط سفید و صورتی
• اسپاسم عضلانی و انقباضات

علائم سقط جنین در ماه دوم بارداری

احتمال سقط جنین در ماه‌های اولیه بارداری بیش از سایر ماه‌ها است. بنابراین شما باید در ماه‌های اولیه بارداری به علائم و نشانه‌های سقط جنین توجه کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل به سرعت به پزشک مراجعه کنید. اگر در ماه دوم بارداری با خروج بافت از واژن یا خونریزی خفیف تا شدید مواجه شدید، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا این علائم نشان‌دهنده سقط جنین هستند. همچنین اگر در ماه دوم بارداری زیر شکم، کمر و لگن خود درد شدیدی حس کردید، این علائم نیز می‌تواند یکی از علائم سقط جنین باشد.

بیشتر بخوانید: شرایط پرواز در دوران بارداری

سقط جنین در سه ماه دوم و سوم بارداری چه علائمی دارد؟

علاوه‌بر سه ماهه اول بارداری احتمال سقط جنین در سه ماهه دوم و سوم بارداری نیز وجود دارد. بنابراین شما باید در هر نه ماه بارداری به علائم و نشانه‌های سقط توجه کنید تا در صورت اطلاع از این علائم خود را به سرعت به پزشک برسانید. از جمله مهم‌ترین علائم سقط جنین در سه ماهه دوم و سوم بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس گرفتگی در کمر یا شکم
• خونریزی واژن
• عدم احساس حرکت جنین در بدن
• خارج شدن مایع یا لخته از واژن

در صورت مشاهده هر یک از علائم اشاره شده به سرعت به پزشک مراجعه کنید. درصورتی که جنین زنده نباشد، به شما دارویی داده می‌شود تا جنین به طور کامل از رحم خارج شود. سقط جنین در سه ماهه دوم و سوم بارداری به مراقبت‌های جسمی و روانی بسیاری نیاز دارد. بنابراین اگر برای بهبود شرایط روحی به کمک نیاز داشتید، می‌توانید با کمک گرفتن از یک مشاور یا تراپیست مجرب این دوران را به خوبی سپری کنید. همچنین اگر شاغل هستید و به تجدید قوا جسمی و روحی نیاز دارید، می‌توانید از پزشک درخواست کنید تا مرخصی استعلاجی برای شما در نظر بگیرد.

آمار سقط جنین در هفته‌های مختلف بارداری

سقط جنین معمولا به دلیل فاکتورهای غیر قابل کنترل رخ می‌دهد. در ماه‌های اولیه بارداری دلیل سقط جنین معمولا مشکلات ژنتیکی است. حدود 80 درصد از سقط جنین در در 3 ماه اول بارداری رخ می‌دهد که این اتفاق معمولا در هفته های اول تا سیزدهم دیده می‌شود.

جنین در ماه‌های اول بارداری بسیار آسیب‌پذیر بوده و عوامل دیگری نظیر مصرف الکل و مواد مخدر از دیگر عوامل افزایش احتمال سقط جنین است. با سپری کردن ماه‌های اولیه و قوی شدن جنین میزان سقط جنین کاهش می‌یابد. البته خانم‌های باردار برای سپری کردن دوران بارداری باید برخی از عادات ناسالم و مخرب خود را کنار بگذارند. چه کارهایی در بارداری خطرناک است را بخوانید تا با کارهایی که احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهند، آشنا شوید.

هفته سوم تا چهارم بارداری

لانه‌گزینی نزدیک به سه هفته پس از آخرین قاعدگی و یک هفته پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. بنابراین تا هفته چهارم معمولا نتیجه آزمایش بارداری مثبت اعلام خواهد شد. بارداری برخی افراد پیش از دریافت نتیجه مثبت از بارداری تمام می‌شود‌. بنابراین برخی مواقع سقط جنین به سرعت رخ داده و بسیاری از خانم‌ها متوجه بارداری خود نمی‌شوند.

هفته پنجم بارداری

سقط جنین در هفته پنجم بسیار متغیر است و براساس تحقیقات انجام شده خطر سقط جنین در این هفته 3.21 درصد است.

هفته ششم تا هفتم بارداری

پس از هفته ششم احتمال سقط جنین تنها پنج درصد است. در بسیاری از مواقع احتمال شناسایی ضربان قلب جنین در هفته ششم وجود دارد.

هفته هشتم تا سیزدهم بارداری

در هفته‌های هشتم تا سیزدهم سقط احتمال سقط جنین 2 تا 4 درصد بوده و در موارد بسیار نادری این اتفاق می‌افتد.

هفته چهاردهم تا بیستم بارداری

در هفته‌های چهاردهم تا بیستم احتمال سقط جنین کم‌تر از یک درصد است‌. درواقع تا هفته بیستم سقط جنین به عنوان مرده‌زایی شناخته شده و با این وجود احتمال زایمان نیز وجود دارد. مرده‌زایی یک اتفاق بسیار نادر است. زیرا در دنیا امروزی با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته نوزادی که زودتر به دنیا می‌آید می‌تواند در شرایط مشابه در خارج از رحم نیز رشد کند.

بیشتر بخوانید: فواید زایمان در آب

بررسی علت‌های سقط جنین در سه ماهه اول بارداری

خطر سقط در سه ماهه اول بارداری نسبت به سایر ماه‌ها بیش‌تر است. البته بسیاری از مواقع مادر مقصر نبوده و سقط جنین علت‌های دیگری دارد. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم قبل از باردار شدن یا در طول دوره بارداری خود با مراقبت های دوران بارداری آشنا شوید. در ادامه علت‌های رایج سقط جنین در سه ماهه اول بارداری را توضیح می‌دهیم.

مشکلات ژنتیکی یا کروموزوم

کروموزوم حامل ژن بوده و مجموعه کروموزوم‌های جنین توسط مادر و پدر به دست می‌آید. از جمله مشکلات کروموزومی که سبب سقط جنین می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلال در جفت
• مرگ داخل رحمی جنین
•  بارداری پوچ
• حاملگی مولی یا بچه خوره
• حاملگی نیمه مولی

بیماری و عادت ناسالم

دوران بارداری، حساس‌ترین دوران برای هر خانمی است. بنابراین در این دوره باید عادات غلط و ناسالم خود را کنار بگذارید تا مشکلی برای شما و جنین ایجاد نشود. همچنین وجود برخی بیماری‌ها در این دوران برای سلامتی جنین مضر است. بنابراین پیش از بارداری باید با انجام آزمایش از این موارد مطلع شوید. از جمله بیماری‌های زمینه‌ای و عادت‌های غلط زندگی که سبب اختلال در رشد نوزاد و سقط جنین می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار خون بالا
• مسمومیت غذایی
• مشکل دهانه رحم
• تروما
• چاقی مفرط
• عفونت
• دیابت کنترل نشده
• بیماری‌های تیروئیدی که تحت درمان نباشند
• مشکلات هورمونی
• رحم بدشکل
• برخی داروها
• سابقه دو یا چند سقط متوالی
• بالا بودن سن مادر
• رژیم غذایی ناسالم
• مصرف مواد مخدر و الکل

توجه داشته باشید که پیش از مصرف هرگونه دارو با پزشک زنان مشورت کنید تا مطمئن شوید که آن دارو خطری برای جنین ندارد. همچنین بهتر است پیش از اقدام به بارداری برخی آزمایش‌های لازم را انجام دهید تا از سلامت خود اطمینان خاطر داشته باشید. از آنجایی که رژیم غذایی ناسالم به خصوص در همان سه ماهه اول تاثیر زیادی روی سقط جنین می‌گذارد، باید بدانید که تغذیه و برنامه غذایی صحیح در ماه اول بارداری چیست؟

راهکارهایی برای جلوگیری از سقط جنین

از لحاظ علمی نمی‌توان مانع سقط جنین شد. البته آنچه بسیار اهمیت دارد این است که شما در دوران بارداری با اقداماتی از سقط جنین جلوگیری کنید. از جمله مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از سقط جنین در دوران بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·        در دوران بارداری مراقبت‌های پیش از زایمان را به طور مرتب انجام دهید.

·        از مصرف الکل و مواد مخدر در دوران بارداری خودداری کنید.

·        پیش از بارداری و در دوران بارداری وزن سالم خود را حفظ کرده و از افزایش یا کاهش بسیار زیاد وزن خودداری کنید. در نتیجه به اهمیت فوق العاده تغذیه در دوران بارداری پی می‌بریم.

·        بهداشت را بیش از همیشه رعایت کرده و از افرادی که بیمار هستند دوری کنید.

·        پیش از اقدام به بارداری ویتامین‌های مورد نیاز را مصرف کرده تا مواد مغذی به اندازه کافی به بدن شما و نوزاد برسد.

·        یک رژیم غذایی سالم و متعادل که سرشار از میوه و سبزیجات باشد را برای خود در نظر بگیرید.

سقط جنین دو قلو

اگر بیش از یک نوزاد در رحم وجود داشته باشد، رشد آن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به همین دلیل احتمال بروز عوارضی مانند زایمان زودهنگام و سقط جنین در خانم‌هایی که دو یا چند قلو باردار هستند، بیش‌تر از سایر افراد است. همچنین ممکن است نوعی از سقط که سبب از بین رفتن جفت در زنان می‌شود، رخ دهد. این سندرم معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که در بدن خانمی که قبلا تشخیص داده شده دوقلو باردار است، فقط یک جنین قابل مشاهد باشد. در بسیاری از موارد نیز جنینی که از بین رفته است، دوباره به جفت جذب می‌شود. این اتفاق در بسیاری مواقع سریع رخ داده و ممکن است فرد از دوقلو باردار بودن خود مطلع نباشد.

راه هایی برای درمان سقط جنین

درمان سقط جنین به نوع سقط بستگی دارد. به عنوان مثال اگر هیچگونه بافتی در بدن باقی نمانده باشد، نیازی به درمان نخواهد بود. اگر مقداری بافت در بدن مانده باشد با چند روش می‌توان سقط جنین را درمان کرد. خروج بافت به صورت طبیعی، مصرف دارو و جراحی از جمله این روش‌ها هستند.

سخن پایانی

بارداری یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی است که به مراقبت‌های بسیاری نیاز دارد. آگاهی از علائم و نشانه‌های سقط جنین در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد. شما با دانستن این علائم در صورت مشاهده بروز هرگونه مشکل می‌توانید به سرعت به پزشک مراجعه کنید. روش مطمئنی برای جلوگیری از سقط جنین وجود ندارد. اما شما با اصلاح سبک زندگی و رعایت مواردی پیش از بارداری و در هنگام بارداری می‌توانید از احتمال بروز سقط جنین تا حد قابل توجهی جلوگیری کنید.