سرطان سینه یکی از شایعترین انواع سرطان در میان زنان در سراسر جهان است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، از هر هشت زن، یک نفر در طول زندگی خود ممکن است به این بیماری مبتلا شود. در ایران نیز، متأسفانه سن ابتلا به سرطان سینه نسبت به کشورهای غربی پایینتر است و بنابراین اهمیت تشخیص زودهنگام آن دوچندان میشود.
یکی از روشهای مؤثر و در دسترس برای تشخیص زودهنگام، معاینه پستان توسط خود فرد در منزل است. این روش نه تنها ساده و بدون هزینه است، بلکه میتواند نقش کلیدی در نجات جان افراد داشته باشد. در این مقاله از مجله زیبا باش، به بررسی دقیق روش معاینه پستان در منزل، زمان مناسب انجام آن، نکات کلیدی حین انجام معاینه و علائمی که باید مورد توجه قرار گیرند میپردازیم. تا انتها همراه ما باشید.
بهترین روش معاینه پستان توسط خود فرد
بهترین حالت برای انجام تست سرطان سینه در منزل، در حالت درازکش است. زیرا در این وضعیت، بافت پستان به خوبی بر روی قفسه سینه پخش میشود و لمس آن آسانتر و دقیقتر خواهد بود. در ادامه مراحل گام به گام معاینه را بررسی میکنیم:
1. ابتدا در محیطی آرام و با نور کافی، به پشت دراز بکشید.
2. برای معاینه پستان سمت چپ، از دست راست خود استفاده کنید و بالعکس.
3. کف چهار انگشت (به جز شست) را به آرامی روی پستان قرار دهید.
4. با حرکتهای دایرهای، از نواحی بیرونی پستان شروع کرده و به سمت نوک سینه حرکت کنید.
5. ناحیه زیر بغل همان سمت را نیز لمس و بررسی کنید.
6. در پایان، نوک پستان را به آرامی فشار دهید تا در صورت وجود ترشح، متوجه آن شوید.
نکته مهم: استفاده از شست برای معاینه ممکن است باعث اشتباه شود، زیرا ممکن است غدد طبیعی شیری را با توده اشتباه بگیرید.
بیشتر بخوانید: علت افتادگی سینه زنان چیست؟
معاینه در برابر آینه: بررسی ظاهری سینهها
مشاهده دقیق سینهها در مقابل آینه، به ویژه برای افرادی با سینههای بزرگ، میتواند در شناسایی تغییرات ظاهری کمککننده باشد. هنگام بررسی در آینه به موارد زیر توجه داشته باشید:
· تفاوت اندازه بین دو سینه
· وجود فرورفتگی یا برآمدگی غیرعادی
· تغییر رنگ پوست یا بروز حالت «پوست پرتقالی»
· فرورفتگی نوک پستان
· قرمزی، پوستهپوسته شدن یا خارش هاله سینه
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است هرچه سریعتر با پزشک متخصص مشورت کنید.
چه زمانی برای انجام تست سرطان سینه در منزل مناسبتر است؟
زمان مناسب برای انجام معاینه پستان توسط خود فرد، حدود 3 تا 5 روز پس از پایان دوره قاعدگی است. در این زمان، هورمونها در سطح پایینی قرار دارند و بافت پستان نرمتر بوده و راحتتر میتوان تودههای احتمالی را شناسایی کرد. برای خانمهایی که به سن یائسگی رسیدهاند و پریود نمیشوند، میتوان یک روز مشخص از هر ماه را برای این معاینه در نظر گرفت، مثلاً اول هر ماه یا روز 15 ماه.
نشانه های مهم هنگام معاینه سینه زنان در خانه
علائمی که نباید نادیده گرفته شوند:
در حین معاینه در منزل، در صورتی که با یکی از علائم زیر مواجه شدید، باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:
· وجود توده سفت و بدون درد که در چند بار معاینه نیز همچنان احساس میشود.
· فرورفتگی پوست یا نوک پستان به خصوص در زمان بالا بردن دستها
· پوست سینه شبیه به پوست پرتقالی شده است (ورم همراه با قرمزی یا زبری پوست)
· ترشح از نوک سینه به ویژه اگر حاوی خون یا به رنگ تیره باشد.
· تغییرات ناگهانی در شکل یا اندازه پستان بدون دلیل مشخص
· قرمزی یا التهاب بدون درد در پوست یا نوک پستان که با کرمهای معمولی بهبود نمییابد.
بررسی زیر بغل؛ نکتهای مهم در معاینه
بسیاری از افراد هنگام معاینه پستان تنها به خود سینه توجه میکنند و از بررسی ناحیه زیر بغل غافل میمانند، در حالیکه این بخش یکی از مهمترین مناطق برای شناسایی تغییرات اولیه سرطان پستان است. چرا که غدد لنفاوی زیر بغل از اولین نقاطی هستند که سلولهای سرطانی در صورت گسترش، به آنجا منتقل میشوند.
در بدن انسان، سیستم لنفاوی نقش مهمی در فیلتر کردن مواد زائد و مقابله با عفونتها دارد. در ناحیه زیر بغل نیز گروهی از این غدد لنفاوی وجود دارند که در تماس نزدیک با پستانها قرار دارند. اگر سلولهای غیرطبیعی یا سرطانی از بافت پستان جدا شوند، ممکن است به سمت این گرههای لنفاوی مهاجرت کرده و در آنجا تجمع یابند. بنابراین در هنگام تست سرطان سینه در منزل، باید حتماً با نوک انگشتان و با حرکات ملایم، ناحیه زیر بغل را لمس و بررسی کنید. در صورت مشاهده موارد زیر، مراجعه فوری به پزشک توصیه میشود:
· وجود گرههای سفت، بزرگ و بدون درد که با گذشت زمان از بین نمیروند.
· گرههایی که ثابت و غیرقابلحرکت هستند (برخلاف غدد لنفاوی معمولی که نرم و متحرکاند).
· احساس فشار یا ناراحتی مداوم در ناحیه زیر بغل، حتی در غیاب توده واضح.
· تورم زیر بغل همراه با تغییر رنگ یا التهاب پوست.
معاینه این ناحیه را بهتر است در حالت نشسته یا ایستاده و با بالا بردن دست انجام دهید تا دسترسی به ناحیه زیر بغل آسانتر شود.
بیشتر بخوانید: نکات مهم قبل از تزریق ژل و چربی به سینه
از چه سنی باید معاینه را شروع کنیم؟
· از 20 سالگی: هر زن باید ماهی یک بار سینههای خود را معاینه کند.
· از 30 سالگی: معاینه بالینی سالانه توسط پزشک متخصص توصیه میشود.
· از 40 سالگی: انجام سالانه ماموگرافی ضروری است.
این رویکرد ترکیبی از خودمراقبتی و غربالگری تخصصی، بهترین راه برای کاهش مرگومیر ناشی از سرطان پستان به شمار میرود.
آیا لمس توده همیشه به معنای سرطان است؟
خیر؛ بسیاری از تودههایی که در سینه احساس میشوند، غیرسرطانی هستند. این تودهها میتوانند ناشی از تغییرات هورمونی، کیستها یا فیبروآدنومها باشند. با این حال، تنها راه تشخیص قطعی، بررسی توسط پزشک و انجام تستهای تخصصی مانند سونوگرافی و بیوپسی است.
چگونه خودآگاهی و معاینه منظم زندگی را نجات میدهد؟
مطالعات نشان دادهاند زنانی که به طور منظم معاینه پستان در منزل را انجام میدهند، احتمال بیشتری برای تشخیص زودهنگام بیماری دارند. تشخیص در مراحل اولیه، به ویژه قبل از انتشار سرطان به غدد لنفاوی، درصد موفقیت درمان را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
با توجه به مشغلههای روزمره، بسیاری از زنان ممکن است فراموش کنند که معاینه ماهانه را انجام دهند. استفاده از اپلیکیشنهای یادآوری سلامت بانوان یا علامتگذاری در تقویم میتواند کمککننده باشد.
سخن پایانی
تست سرطان سینه در منزل ابزاری ساده، مؤثر و بدون هزینه برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. این تست نباید به عنوان جایگزینی برای ماموگرافی یا سونوگرافی تلقی شود، بلکه باید در کنار آنها انجام شود. آگاهی از وضعیت بدن، لمس دقیق پستانها و بررسی ظاهری آنها در حالتهای مختلف، همگی به افزایش احتمال تشخیص به موقع بیماری کمک میکنند. با انجام منظم این معاینه و توجه به علائم هشداردهنده، هر زن میتواند قدمی مؤثر در مسیر سلامت خود بردارد. به خاطر داشته باشید، پیشگیری و تشخیص زودهنگام، نیمی از درمان است.