چگونه از رتینول برای درمان آکنه استفاده کنیم؟

فرقی نمی‌کند چه سنی دارید یا پوست‌تان چه نوع پوستی است؛ همه‌ی ما دست‌کم یک ‌بار با مشکل آکنه روبه‌رو شده‌ایم. در حالی‌که محصولات متنوعی برای پیشگیری یا درمان لکه‌ها در بازار موجود هستند، اما مقابله با جوش‌ها همیشه ساده یا سریع نیست؛ خصوصاً وقتی با آکنه‌های مقاوم و سرسخت طرف باشیم. این نوع آکنه‌ها نه‌تنها اعتماد به نفس ما را پایین می‌آورند، بلکه ممکن است باعث لک‌های پس از التهاب یا حتی جای زخم‌های طولانی‌مدت شوند. در این میان، رتینول می‌تواند به کمک‌مان بیاید.

همه ما رتینول را به عنوان یک ماده‌ی ضدپیری قدرتمند می‌شناسیم، اما واقعیت این است که این ماده‌ می‌تواند در درمان جوش‌ها، جلوگیری از بروز مجدد آن‌ها و حتی کاهش لک‌ها و جای جوش‌ها نقش مؤثری ایفا کند. اما رتینول دقیقاً چطور با آکنه مقابله می‌کند؟ در ادامه این موضوع از مجله زیبایی زیبا باش، تمام نکاتی که برای استفاده از رتینول در درمان آکنه باید بدانید را بررسی کرده‌ایم. 

آیا رتینول برای درمان آکنه مفید است؟

بله، قطعاً مفید است. ما می‌دانیم که بروز جوش‌ها می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ اما از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فعالیت بیش از حد غدد چربی و تولید زیاد کراتینوسیت‌ها (سلول‌های سطحی پوست) اشاره کرد. این سلول‌ها تمایل دارند به یکدیگر بچسبند و توده‌های سختی تشکیل دهند که منافذ را بسته و در نهایت باعث ایجاد آکنه می‌شوند. با توجه به این عوامل، کاملاً روشن است که چطور منافذ پوست به‌سرعت با چربی، سلول‌های مرده و آلودگی پر می‌شوند.

رتینوئیدها با کاهش و کنترل تولید کراتینوسیت‌ها و فرآیند دفع آن‌ها (دسکواماسیون) عمل می‌کنند. دسکواماسیون به ریزش طبیعی سلول‌های مرده از سطح پوست گفته می‌شود که اگر به‌درستی انجام نشود، منجر به انسداد منافذ و التهاب می‌شود. دکتر سیمران ستی، بنیان‌گذار مرکز زیبایی RenewMD در سان‌فرانسیسکو، می‌گوید: 

«رتینول باعث می‌شود پیوستگی غیرعادی کراتینوسیت‌ها از بین برود. این سلول‌ها شُل‌تر شده و توده‌های ایجاد شده، به‌جای اینکه منافذ را ببندند، راحت‌تر از سطح پوست جدا می‌شوند.»

علاوه بر این، رتینول و سایر رتینوئیدهای موضعی خاصیت ضدالتهابی و کومدولیتیک (ضدجوش‌های سرسیاه و سرسفید) دارند. 

دکتر کِمونتو موکایا، متخصص پوست در هیوستون، توضیح می‌دهد: 

«رتینول منافذ را باز می‌کند و از تشکیل کومدون‌ها (جوش‌های سرسیاه، سرسفید و التهابی) جلوگیری می‌کند. این نوع جوش‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که چربی و سلول‌های مرده درون منافذ به دام می‌افتند.»

اما این تمام ماجرا نیست. توانایی رتینول در افزایش نوسازی سلول‌ها باعث تجدید سریع‌تر پوست می‌شود که نه‌تنها از بروز جوش‌های جدید جلوگیری می‌کند، بلکه به رفع مشکلات پس از آکنه نیز کمک می‌نماید. 

دکتر موکایا می‌گوید: 

«رتینول باعث لایه‌برداری سریع‌تر پوست می‌شود. این لایه‌برداری به جذب بهتر سایر درمان‌های موضعی کمک کرده و سلول‌های مرده را از بین می‌برد؛ در نتیجه از انسداد منافذ جلوگیری می‌کند.»

همچنین، همین خاصیت لایه‌برداری و افزایش نوسازی سلول‌ها به کاهش جای جوش، تیرگی و لک‌های پس از آکنه کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید:  از بین بردن و برداشتن خال و زگیل

فواید رتینول برای پوست‌های مستعد آکنه

همان‌طور که رتینول به ‌خاطر خواص ضدپیری‌اش شناخته می‌شود، فواید آن برای درمان آکنه نیز پشتوانه علمی قوی دارد. به گفته‌ی «آکادمی پوست آمریکا» (AAD)، رتینوئیدها در درمان آکنه نقش کلیدی دارند، چرا که:

• ✔️ کو مدون‌ها (جوش‌های سرسیاه و سرسفید) را از بین می‌برند، 
•  ✔️ به درمان ضایعات اولیه آکنه (میکروکومدون‌ها) کمک می‌کنند، 
• ✔️  خاصیت ضدالتهابی دارند.

علاوه بر این، رتینول می‌تواند اثربخشی سایر ترکیبات ضدآکنه را نیز تقویت کند و در بهبود و حفظ شفافیت پوست نقش داشته باشد. در ادامه، مهم‌ترین مزایای رتینول برای آکنه را مرور می‌کنیم:

کاهش التهاب و قرمزی 

باکتری‌های موجود در آکنه باعث تحریک تولید سایتوکاین‌ها می‌شوند؛ این مولکول‌های سیگنال‌دهنده به سیستم ایمنی بدن، منجر به التهاب می‌شوند. رتینوئیدها با مهار مسیرهای التهابی، از این واکنش جلوگیری کرده و التهاب و قرمزی پوست را کاهش می‌دهند. 

تنظیم تولید چربی پوست 

بر اساس مطالعات، رتینوئیدها می‌توانند به سلول‌های تولیدکننده چربی پوست متصل شده و باعث کاهش ترشح سبوم (چربی پوست) شوند. برای مثال، اسید رتینوئیک با سرعت بخشیدن به روند دفع چربی اضافه از پوست، به کاهش التهاب در غدد چربی و جلوگیری از انسداد منافذ کمک می‌کند. 

افزایش سرعت بازسازی سلولی 

رتینول با افزایش سرعت نوسازی سلول‌های پوستی، به حفظ سلامت پوست و منافذ آن کمک می‌کند. این خاصیت نه‌تنها باعث بهبود سریع‌تر جوش‌ها می‌شود، بلکه از بسته‌شدن منافذ و ایجاد لک‌های پس از التهاب نیز جلوگیری می‌کند. 

پیشگیری از ایجاد جای جوش 

با تحریک تولید کلاژن، رتینول می‌تواند به بهبود ظاهر جای جوش‌ها کمک کرده و از ایجاد آن‌ها پیشگیری کند. همچنین، با جلوگیری از التهاب شدید، احتمال شکل‌گیری ضایعات شدید آکنه و اسکارهای ناشی از آن کاهش می‌یابد. 

بیشتر بخوانید: بهترین دستگاه‌های زیبایی و جوانسازی پوست

رتینول چه مدت زمان نیاز دارد تا روی آکنه تأثیر بگذارد؟

نتایج استفاده از رتینول فوری نیست. بسیاری از افراد در هفته‌های اول (2 تا 6 هفته) شاهد «پـیـرایش» پوست خود هستند، یعنی جوش‌هایی که زیر پوست بوده‌اند به سطح می‌آیند. این اتفاق طبیعی است و نشانه‌ی آغاز کار رتینول است. به طور معمول، در ماه اول ممکن است تغییرات جزئی دیده شود، اما نتایج واضح معمولاً بین 12 هفته تا 6 ماه پس از استفاده‌ی منظم دیده می‌شود. همچنین، عواملی مثل تابش آفتاب، غلظت محصول، ترکیب با سایر مواد فعال و میزان استفاده تأثیر زیادی در نتیجه نهایی دارند. 

آیا می‌توان از رتینول برای آکنه‌های کیستی استفاده کرد؟

آکنه‌های کیستی یکی از شدیدترین نوع آکنه هستند و معمولاً در پوست‌های چرب بروز می‌کنند. این جوش‌ها دردناک، عمقی و اغلب چرکی هستند. اگرچه رتینول می‌تواند تا حدی در درمان آکنه کیستی مؤثر باشد، اما اغلب موارد شدید نیاز به درمان‌های تخصصی‌تری دارند. معمولاً پزشکان برای این نوع آکنه‌ها از رتینوئیدهای قوی‌تر نسخه‌ای، آنتی‌بیوتیک یا حتی ایزوترتینوئین خوراکی استفاده می‌کنند. به همین دلیل، در موارد آکنه‌ی شدید، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید. 

بیشتر بخوانید: جوانسازی و لیفت صورت با عمل‌ هایفوتراپی

چگونه رتینول را با سایر مواد مراقبتی ترکیب کنیم؟

استفاده از رتینول برای درمان آکنه، یکی از مؤثرترین روش‌ها برای بازگرداندن شادابی، شفافیت و سلامت به پوست است. اما نکته مهم این است که در ترکیب رتینول با دیگر ترکیبات فعال مراقبت از پوست، باید محتاط بود؛ چرا که همه‌ی مواد به ‌راحتی با یکدیگر سازگار نیستند و ترکیب نادرست آن‌ها می‌تواند به پوست آسیب برساند. در ادامه، راهنمایی برای استفاده‌ی صحیح از رتینول در کنار سایر ترکیبات رایج ضدآکنه آمده است:

رتینول و بنزوئیل پراکسید 

بنزوئیل پراکسید یک ترکیب ضدعفونی‌کننده‌ی قوی است که باکتری‌های عامل آکنه التهابی را از بین می‌برد. اما وقتی هم‌زمان با رتینول استفاده شود، به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی بنزوئیل پراکسید و خاصیت آنتی‌اکسیدانی رتینول، ممکن است اثر یکدیگر را خنثی کنند. راه‌حل بهتر این است که بنزوئیل پراکسید را در روتین صبح و رتینول را در روتین شب استفاده کنید. 

رتینول و اسید سالیسیلیک 

اسید سالیسیلیک یک لایه‌بردار مؤثر است، اما استفاده‌ی هم‌زمان آن با رتینول می‌تواند خشکی و تحریک شدید پوست را به‌دنبال داشته باشد. علاوه بر این، اسید سالیسیلیک ممکن است مانع تبدیل رتینول در پوست شود و از سوی دیگر، رتینول هم می‌تواند pH پوست را افزایش دهد و شرایط را برای جذب اسید سالیسیلیک نامناسب کند. بهتر است این دو ماده را در روزهای متفاوت یا یکی را صبح و دیگری را شب استفاده کنید. 

رتینول و اسید گلیکولیک 

اسید گلیکولیک یک لایه‌بردار شیمیایی با خاصیت آبرسانی و بازسازی پوست است که در کاهش لکه‌ها و جای جوش‌ها بسیار مؤثر عمل می‌کند؛ مشابه عملکرد رتینول. اما با وجود لطافت بیشتر این اسید نسبت به سایر لایه‌بردارها، متخصصان پوست توصیه می‌کنند که از مصرف هم‌زمان آن با رتینول خودداری تا از تحریک پوست پیشگیری شود. استفاده‌ی نوبتی از این دو ماده بهترین گزینه است. 

رتینول و نیاسینامید 

نیاسینامید با خاصیت متعادل‌کننده‌ی چربی پوست، ضدالتهاب، روشن‌کننده و آبرسان، مکمل بسیار خوبی برای رتینول محسوب می‌شود. این دو ترکیب، یک تیم رویایی در درمان آکنه هستند. نیاسینامید و رتینول می‌توانند در یک محصول ترکیب شده باشند تا استفاده از آن‌ها آسان‌تر و مؤثرتر باشد. اگر از آن‌ها به‌صورت جداگانه استفاده می‌کنید، بهتر است ابتدا از مرطوب‌کننده‌ی حاوی نیاسینامید استفاده کرده و سپس رتینول را روی آن بزنید تا پوست بهتر آبرسانی و محافظت شود.

چطور رتینول را وارد روتین مراقبت از پوست خود کنیم؟

تا اینجا می‌دانیم که رتینول از آن دسته ترکیباتی است که پوست نیاز دارد به آن عادت کند. دکتر ستی توضیح می‌دهد: 

«رتینول باید به‌ تدریج وارد روند درمان آکنه شود. این ماده باید فقط در شب استفاده شود، چون نور خورشید آن را تجزیه می‌کند.»

برای اینکه بهترین نتیجه را از استفاده رتینول برای درمان جوش‌ها بگیرید، متخصصان پوست توصیه می‌کنند که ابتدا با دوز پایین و فقط چند بار در هفته، به مدت حدود یک ماه شروع کنید؛ سپس به ‌تدریج مصرف آن را به یک شب در میان افزایش دهید. این کار کمک می‌کند پوست فرصت کافی برای سازگاری با این ماده داشته باشد. 

دکتر ستی می‌گوید: «افزایش تدریجی دفعات مصرف رتینول، به پوست اجازه می‌دهد با آن سازگار شود و از بروز قرمزی، پوسته‌ریزی یا تحریک شدید جلوگیری می‌کند.»

اگر پوستتان حساس است، در استفاده از رتینول تازه‌کار هستید یا آکنه خفیف تا متوسط دارید، بهتر است از محصولات بدون نسخه با درصد پایین استفاده کنید؛ چون این نوع فرمول‌ها معمولاً واکنش کمتری روی پوست ایجاد می‌کنند. 

جمع‌بندی

رتینول یکی از مؤثرترین مواد مراقبتی پوست است که نه‌تنها برای جوان‌سازی، بلکه برای درمان آکنه نیز عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. با تنظیم چربی، کاهش التهاب، افزایش نوسازی سلول‌ها و کاهش جای جوش، رتینول می‌تواند پوست شما را شفاف‌تر، یکدست‌تر و سالم‌تر کند. برای درمان آکنه‌های خفیف تا متوسط، می‌توان از رتینول‌های بدون نسخه استفاده کرد. اما برای موارد شدید مثل آکنه کیستی، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

اگر سوالی درباره انتخاب محصول یا ترکیب رتینول با سایر مراقبت‌های پوستی دارید، آن را در بخش نظرات همین پست از زیبا باش با کارشناسان ما در میان بگذارید تا به سوالات شما پاسخ دهند.