آیا استفاده روزانه از دهانشویه مضر است؟

دهانشویه یکی از محصولات محبوب در مراقبت از بهداشت دهان و دندان است که اغلب برای خوشبو کردن نفس، کاهش باکتری‌های دهان و جلوگیری از بیماری‌های دهانی استفاده می‌شود. با این حال، برخی از افراد در مورد استفاده روزانه از دهانشویه و احتمال آسیب‌های ناشی از مصرف مداوم آن دچار تردید هستند. آیا مصرف مداوم دهانشویه می‌تواند سلامت دهان را به خطر بیندازد؟ یا اینکه می‌توان آن را به‌عنوان بخشی ضروری از روتین بهداشت دهان در نظر گرفت؟

در این مقاله از مجله زیبا باش، تأثیرات مثبت و منفی دهانشویه را بررسی می‌کنیم و راهکارهایی برای استفاده ایمن از آن ارائه خواهیم داد. 

دهانشویه چیست و چگونه عمل می‌کند؟

دهانشویه یک محلول مایع است که برای شستشوی دهان استفاده می‌شود و به از بین بردن باکتری‌ها، کاهش پلاک دندانی، تازه کردن نفس و در برخی موارد تقویت مینای دندان کمک می‌کند. ترکیبات موجود در دهانشویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• الکل: در بسیاری از دهانشویه‌ها وجود داشته و خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد، اما ممکن است باعث خشکی دهان شود.
• فلوراید: در برخی دهانشویه‌ها یافت می‌شود و به تقویت مینای دندان و پیشگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
• کلرهگزیدین: یک ماده ضدباکتری قوی است که معمولاً در دهانشویه‌های تجویزی برای درمان التهاب لثه استفاده می‌شود.
• روغن‌های ضروری (مانند منتول، تیمول و اکالیپتول): این ترکیبات خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی دارند و در دهانشویه‌های طبیعی و بدون الکل یافت می‌شوند.

 بیشتر بخوانید: آیا جرم گیری درد دارد؟ ✔️

مزایای استفاده از دهانشویه

استفاده منظم از دهانشویه می‌تواند فواید زیادی برای سلامت دهان و دندان داشته باشد. برخی از مهم‌ترین مزایا عبارت‌اند از:

1. کاهش باکتری‌های مضر: دهانشویه می‌تواند میکروب‌های دهان را کاهش داده و از بیماری‌های لثه جلوگیری کند.

2. کاهش تشکیل پلاک دندانی: برخی از دهانشویه‌ها با کاهش پلاک دندانی به حفظ سلامت دندان‌ها کمک می‌کنند.

3. خوشبو کردن نفس: دهانشویه‌ها به‌ویژه برای افرادی که دچار بوی بد دهان هستند، بسیار مفیدند.

4. کمک به بهبود زخم‌های دهانی: برخی دهانشویه‌ها با خاصیت ضدالتهابی می‌توانند به بهبود زخم‌های جزئی در دهان کمک کنند.

5. محافظت از دندان‌ها در برابر پوسیدگی: دهانشویه‌های حاوی فلوراید می‌توانند مینای دندان را تقویت کرده و خطر پوسیدگی را کاهش دهند. 

خطرات و معایب استفاده روزانه از دهانشویه

با وجود فواید ذکرشده، استفاده روزانه از دهانشویه مضر است و می‌تواند مشکلاتی را برای سلامت دهان و حتی سلامت عمومی بدن ایجاد کند. برخی از معایب مهم عبارت‌اند از:

1. اختلال در تعادل باکتری‌های دهان

دهانشویه‌های ضدباکتری معمولاً تفاوتی بین باکتری‌های مفید و مضر قائل نمی‌شوند و همه آن‌ها را از بین می‌برند. این مسئله می‌تواند تعادل میکروبیوم دهان را مختل کرده و زمینه را برای رشد باکتری‌های مقاوم و مضر فراهم کند.

2. خشکی دهان و کاهش بزاق

بسیاری از دهانشویه‌ها حاوی الکل هستند که می‌تواند باعث کاهش تولید بزاق شود. بزاق نقش مهمی در محافظت از دندان‌ها در برابر اسیدها و باکتری‌های مضر دارد. کاهش بزاق می‌تواند خطر پوسیدگی دندان و عفونت‌های دهانی را افزایش دهد.

3. تغییر رنگ دندان‌ها

استفاده طولانی‌مدت از دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی سطح آن‌ها شود.

4. افزایش خطر سرطان دهان

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مداوم دهانشویه‌های حاوی الکل ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهان و مری را افزایش دهد. البته این ارتباط هنوز به‌طور قطعی ثابت نشده است.

5. خطر مسمومیت در صورت بلعیدن

بلعیدن مقدار زیادی از دهانشویه، به‌ویژه در کودکان، می‌تواند منجر به مسمومیت شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود کودکان زیر شش سال از دهانشویه استفاده نکنند. 

آیا همه افراد باید از دهانشویه استفاده کنند؟

دهانشویه می‌تواند برای برخی افراد بسیار مفید باشد، اما برای همه ضروری نیست. افرادی که دارای بیماری‌های خاصی مانند دیابت، خشکی دهان یا حساسیت به الکل هستند، باید با دندانپزشک مشورت کنند تا از نوع مناسب دهانشویه استفاده کنند. افراد زیر باید در استفاده از دهانشویه احتیاط کنند:

·        بیماران قلبی که داروهای خاص مصرف می‌کنند.

·        افرادی که از خشکی دهان رنج می‌برند.

·        زنان باردار (به‌ویژه دهانشویه‌های حاوی الکل و کلرهگزیدین)

·        کودکان زیر 6 سال 

توصیه‌هایی برای استفاده صحیح از دهانشویه

اگر قصد دارید دهانشویه را به بخشی از روتین بهداشت دهان خود تبدیل کنید، بهتر است به توصیه‌های زیر توجه داشته باشید:

1. دهانشویه را بیش از یک یا دو بار در روز استفاده نکنید تا از ایجاد خشکی دهان و تغییر تعادل باکتری‌های دهانی جلوگیری شود.

2. از دهانشویه‌های بدون الکل استفاده کنید، به‌ویژه اگر دهان شما مستعد خشکی است.

3. دهانشویه را بعد از مسواک زدن استفاده کنید، اما بلافاصله پس از مسواک زدن فلوراید را از دهان خود نشویید، زیرا این کار می‌تواند اثر محافظتی فلوراید را کاهش دهد.

4. دهانشویه را به مدت 30 ثانیه در دهان بچرخانید و آن را قورت ندهید.

5. در صورت داشتن ایمپلنت یا ارتودنسی، از دهانشویه مناسب استفاده کنید تا از تحریک لثه‌ها جلوگیری شود.

6. در صورت مشاهده علائم تحریک یا خشکی دهان، مصرف دهانشویه را کاهش دهید یا با دندانپزشک خود مشورت کنید.

 بیشتر بخوانید: بررسی روش های صحیح مسواک زدن ✔️

راهنمای استفاده ایمن و مؤثر از دهانشویه

برای بهره‌مندی از مزایای دهانشویه به شیوه‌ای ایمن و کارآمد، نکات زیر را رعایت کنید:

• انتخاب مناسب: دهانشویه‌ای را انتخاب کنید که با نیازهای شما همخوانی داشته باشد. اگر دندان‌ها و لثه‌های حساسی دارید، از محصولات بدون الکل و ملایم استفاده کنید.
• استفاده به‌عنوان مکمل: دهانشویه جایگزین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیست، بلکه مکملی برای بهداشت دهان و دندان محسوب می‌شود و به کاهش باکتری‌ها و خوشبو شدن نفس کمک می‌کند.
• رعایت دستورالعمل‌ها: همواره برچسب محصول را مطالعه کرده و از مقدار و دفعات توصیه‌شده فراتر نروید.
• عدم بلعیدن: پس از استفاده، دهانشویه را کاملاً بیرون بریزید و از قورت دادن آن خودداری کنید.
• زمان‌بندی مناسب: برای افزایش اثربخشی دهانشویه، حداقل 30 دقیقه پس از استفاده، از خوردن و نوشیدن خودداری کنید.

با رعایت این توصیه‌ها، می‌توانید از دهانشویه به شیوه‌ای ایمن و مؤثر برای حفظ سلامت دهان و دندان خود بهره‌مند شویئ. 

جمع بندی درباره نکات استفاده از دهان شویه

استفاده از دهانشویه می‌تواند به بهبود بهداشت دهان و دندان کمک کند، اما استفاده بیش از حد یا نادرست آن ممکن است باعث مشکلاتی مانند خشکی دهان، تغییر رنگ دندان و اختلال در تعادل باکتری‌های دهان شود. برای بهره‌مندی از مزایای دهانشویه بدون مواجهه با عوارض جانبی آن، بهتر است از محصولات بدون الکل و با ترکیبات ملایم‌تر استفاده کرده و از مصرف بیش از حد آن خودداری نمایید. در نهایت، همیشه توصیه می‌شود قبل از افزودن دهانشویه به روتین بهداشت دهان و دندان، با دندانپزشک خود مشورت کرده تا بهترین گزینه را انتخاب کنید.