تغذیه صحیح و مکمل های تقویتی هنگام آلودگی هوا

آلودگی هوا در معنای لغوی به انتشار آلایند‌هایی که برای سلامت انسان و کل کره زمین مضر هستند گفته می‌شود که بزرگ‌ترین تهدید زیست محیطی در سراسر جهان برای سلامت عمومی به حساب می‌آیند. بر اساس سازمان بهداشت جهانی، آلودگی هوا به‌صورت سالانه عامل مرگ حدود ۷ میلیون نفر در سراسر جهان است.

در حال حاضر از هر ۱۰ نفر ۹ نفر آن‌ها هوایی را تنفس می‌کنند که برای سلامتی انسان در محدوده استاندارد قرار ندارد. در این مطلب از مجله اینترنتی زیباباش همراه ما باشید تا تغذیه صحیح و مکمل‌های تقویتی هنگام آلودگی هوا را بررسی کنیم. 

آلودگی هوا و تغذیه چه تاثیری بر سلامت انسان دارد؟

هوای آلوده سرشار از آلاینده‌های ریز و درشت است که با ورود به بدن از طریق راه‌های هوایی و ترکیب در خون، سبب بروز اختلال در اکسیژن‌رسانی به سایر اندام‌ها می‌شود. در واقع با نفوذ این ذرات به نایژه‌ها و ایجاد التهاب در آن‌ها، ابتلا به بیماری‌های انسدادی مزمن ریه و آسم رخ می‌دهد. در همچین مواقعی تغذیه مناسب می‌تواند کمک کند که لوله‌های تنفسی از این ذرات پاک شده و عمل تنفس با سهولت همراه شود.

مصرف برخی از غذا‌ها مانند غذا‌های سرشار از آنتی اکسیدان سبب می‌شود تا اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد محیطی روی سلول‌های بدن به ویژه سلول‌های پوست و مو تا میزان زیادی کاهش پیدا کند. علاوه بر تغذیه صحیح می‌توانید از درمان های خانگی برای شفاف شدن پوست استفاده کنید. از میزان مخرب بودن رادیکال‌های آزاد می‌توان به ایجاد استرس اکسیداتیو اشاره کرد که این استرس نقش مهمی در انواع بیماری‌ها مانند سرطان، آلزایمر، پارکینسون، بیماری‌های قلب و عروق، دیابت و بیماری‌های چشمی دارد.

لزوم تغذیه مناسب هنگام آلودگی هوا

به دلیل آلودگی هوا، سالانه بار مالی زیادی به سیستم بهداشت و درمان کشور وارد می‌شود. همچنین نباید تاثیراتی که هوای آلوده بر شکل‌گیری نامناسب ذهن کودکان، اختلالات روحی و روانی مانند افسردگی، کوتاه شدن عمر مفید انسان‌ها و اختلالاتی در روند رشد جنین درون رحم مادر دارد را نادیده گرفت. به همین دلیل از همان ماه‌های ابتدایی بارداری باید با مراقبت های دوران بارداری آشنا شوید. 

از آن جایی که با اضطراری شدن وضع آلودگی هوا، مراکز مختلف اداری و آموزشی تعطیل می‌شوند، این اتفاق خسارت‌های مالی زیادی را به کشور وارد می‌کند. به همین دلیل تغذیه مناسب در هوای آلوده، علاوه بر کمک به سلامت بیشتر شهروندان، نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها و خسارات جامعه دارد.

نقش انواع تغذیه‌ها در آلودگی هوا

هوای آلوده خطر بسیار جدی برای بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار، کودکان و افراد مسن دارد. تغذیه مناسب در شرایط نامساعد هوا باید به گونه‌ای باشد که ضمن تقویت سیستم ایمنی بدن، بتواند اثرات ناشی از رادیکال‌های آزاد را خنثی کند. آنتی اکسیدان‌های موجود در مواد غذایی می‌توانند محافظت مناسبی را از بدن در برابر آلاینده‌ها به عمل آورند. اما سوال اینجاست که برای تقویت سیستم ایمنی بدن چه بخوریم؟

مصرف ویتامین E و خوراکی‌های حاوی این ویتامین

ویتامین E یکی از بهترین مواد برای مقابله با آلودگی هوا به حساب می‌آید که دارای آنتی اکسیدان مناسبی است. این ویتامین محلول در چربی اولین خط دفاعی بدن در مقابل آسیب به بافت‌های انسان به شمار می‌رود. ویتامین E و خوراکی‌های حاوی آن، با خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی که دارند تغذیه مناسبی هنگام آلودگی هوا هستند که از جمله خوراکی‌های سرشار از این ویتامین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·         ماهی‌ها به ویژه ماهی سالمون یا مارماهی

·         ادویه‌ها و گیاهانی مانند پاپریکا، ریحان، جعفری، پودر فلفل قرمز، میخک و پونه کوهی

·         دانه‌ها و آجیل‌ها همچون تخمه آفتاب گردان

·         روغن‌های پخت و پز از جمله روغن آفتابگردان، زیتون، کانولا و گلرنگ

مصرف ویتامین C و خوراکی‌های حاوی آن

ویتامین C یا همان آسکوربیک اسید یک مقوی سیستم ایمنی به حساب می‌آید که مصرف آن هنگام ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها، تجویز می‌شود. این ویتامین با خاصیت آنتی اکسیدانی قوی‌ای که دارد، تاثیرات مخرب رادیکال‌های آزاد را به خوبی خنثی می‌کند. همچنین این ویتامین مانع از پیری زودرس پوست و موی افراد ساکن شهر‌های آلوده می‌شود.

ویتامین سی را می‌توان به وفور در غذا‌هایی همچون گوجه فرنگی، کرفس، لیمو شیرین، نارنگی، اسفناج و پرتقال دریافت کرد. از آن جایی که این ویتامین محلول در آب است، مصرف زیاد آن مشکلی را برای بدن ایجاد نمی‌کند و از طریق ادرار دفع می‌شود.

مصرف سیر و پیاز

سیر و پیاز دو ماده غذایی هستند که بعضا به دلیل بوی نامطبوعشان، طرفداران زیادی ندارند. اما این دو ماده جزو بهترین خنثی‌کنندگان سموم به حساب می‌آیند و ترکیبات آن‌ها حاوی مقدار بسیار زیادی گوگرد است که به خوبی می‌توانند از مخاط دستگاه تنفسی محافظت کنند.

مصرف لبنیات به هنگام آلودگی هوا

در روز‌های آلوده، مصرف انواع لبنیات به ویژه شیر توصیه می‌شود که این موضوع به دلیل فسفر، کلسیم و منیزیم موجود در لبنیات است. این عناصر همگی سموم بدن را به خوبی خنثی می‌کنند و صدمات و التهابات دستگاه تنفسی و گوارشی را کاهش می‌دهند. البته توجه داشته باشید که منظور از انواع لبنیات، نوع کم چرب آن‌ها است و نوع پرچرب، خود می‌توانند بیماری‌های ریوی را تشدید کنند.

همچنان که بدن در حال مبارزه با آلودگی هوا و سموم آن است، نیاز به احیای اکسیژن از دست رفته را نیز دارد. مصرف یک کاسه ماست یا یک لیوان شیر در روز‌هایی که در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرید، می‌تواند بسیار موثر باشد. چرا که این مواد سبب تولید اکسیژن بیشتر در خون شده تا بدن اکسیژن از دست رفته خود را پس بگیرد.

مصرف مواد حاوی پکتین

پکتین به عنوان ضد سموم موجود در هوا برای کاهش عوارض آلودگی هوا بسیار مفید است. این ماده با به دام انداختن سرب موجود در هوا، از نفوذ آن به سلول‌های تنفسی جلوگیری کرده و اجازه آسیب رسیدن به سلول‌های بدن را نمی‌دهد. پرتقال، سیب، توت فرنگی، لیمو، هویج، گریپ فروت و غلات سبوس دار حاوی این ماده هستند.

مواد غذایی حاوی بتاکاروتن

بتاکاروتن یک رنگدانه قرمز - نارنجی است که آن را می‌توان در میوه‌ها و گیاهانی همچون هویج یا کدو حلوایی یافت. این ماده در واقع در بدن انسان به ویتامین A تبدیل می‌شود که یک ویتامین بسیار ضروری به حساب می‌آید. بتاکاروتن با فعالیت آنتی اکسیدانی که دارد در کنترل التهاب بسیار موثر عمل می‌کند که از غنی‌ترین مواد غذایی حاوی این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·         برگ تربچه و هویج

·         سبزیجاتی نظیر اسفناج، گشنیز، کاهو و شنبلیله

مصرف مواد حاوی امگا۳

چربی‌های حاوی امگا۳ از بدن در برابر اثرات مضر آلودگی هوا بر سلامت قلب و پروفایل لیپیدی به خوبی محافظت می‌کنند. از آن جایی که این ماده ضد التهاب است، تغذیه مناسبی در روز‌های آلوده به حساب می‌آید. ماهی خال مخالی، شاه ماهی، ساردین، روغن کبد ماهی، سالمون، گردو و دانه‌هایی مانند دانه چیا، دانه کتان و دانه سویا بهترین منابع غذایی حاوی امگا۳ هستند.

مصرف آب و مایعات در آلودگی هوا

شاید این جمله را بار‌ها شنیده باشید و بسیار پیش پا افتاده باشد، اما کم‌تر نوشیدنی و ماده‌ای مانند آب برای بدن شما در هر شرایطی مفید است. مصرف آب می‌تواند فرآیند جذب اکسیژن در بدن را تسریع ببخشد و عمل سم زدایی را به خوبی انجام دهد. همچنین این ماده می‌تواند مانع از ضرر‌های وارده از آلودگی هوا به پوست و مو شود. آیا از تاثیر نوشیدن آب زیاد برای داشتن پوست شفاف و صاف خبر دارید؟

مصرف انواع میوه و سبزیجات موقع آلوده شدن هوا

میوه‌ها و سبزیجات با خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار قوی‌ای که دارند، برای مبارزه با آلودگی‌های محیطی بسیار مفید هستند. همچنین این مواد توانایی سم زدایی بسیار خوبی دارند که مانند یک سپر دفاعی بسیار مستحکم عمل می‌کنند. از این رو توصیه می‌شود در طول روز یک الی دو عدد سیب، پرتقال، گوجه فرنگی و... بخورید و با استفاده از سبزیجات مختلف و کاهو از خاصیت آن‌ها بهره ببرید.

مصرف چه غذا‌هایی هنگام آلودگی هوا ممنوع است؟

·        غذا‌های چرب: هنگام آلودگی هوا برای داشتن تغذیه مناسب، حتی الامکان از مصرف غذا‌های چرب مثل فست فود پرهیز کنید. چرا که این دسته از غذا‌ها سبب کاهش توان بدنی و ذهنی شما در روز‌های آلوده می‌شوند. از این رو بهتر است هنگام آلودگی هوا از غذا‌هایی ساده با ارزش غذایی بالا استفاده کنید.

·        غذا‌های آمده: سبک زندگی‌ها و خورد و خوراک امروزی به شدت تاثیرات آلودگی هوا بر سلامت افراد را افزایش می‌دهد. هنگام آلودگی هوا از مصرف غذا‌های آماده مانند کالباس و سوسیس که سرشار از مواد نگهدارنده و شیمیایی هستند، اجتناب کنید. همچنین مصرف تنقلات کم ارزش مانند چیپس و پفک را به حداقل برسانید؛ زیرا اثرات مخرب آلودگی هوا را با جذب عناصر مفید بدن افزایش می‌دهند.

·        غذا‌هایی که در تماس مستقیم با آلودگی هوا قرار گرفته‌اند: در روز‌هایی که شاخص آلودگی هوا افزایش پیدا می‌کند، از خرید مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که در خارج از منزل به‌صورت بسته‌بندی عرضه شده خودداری کنید. در این بازه میوه جات و صیفی جات از وانتی‌ها و هر غذایی که بدون سرپوش در معرض آلودگی هوا قرار دارد را نخرید.

سخن پایانی

آلودگی هوا به عنوان یک عامل خاموش مرگ و میر، هر ساله جان ۷ میلیون فرد را در سراسر جهان می‌گیرد که سال به سال این آمار رشد می‌کند. قطعا سهم مرگ و میر در کشور‌های توسعه نیافته به مراتب بیش‌تر است که ایران نیز جزو آن‌ها قرار دارد. لازم به ذکر است که تهران رتبه یک شهر‌های آلوده هوا در جهان را دارد که به راحتی می‌توان آمار حدودی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در آن را پیش‌بینی کرد. از این رو در این ایام باید از مکمل‌های تقویتی در کنار تغذیه سالم استفاده کرد تا عوارض ناشی از آلودگی هوا را تا میزان قابل توجهی کاهش داد.