مقایسه دو عمل مهم چشم؛ لیزیک و لازک

آیا از وابستگی دائمی به عینک و لنزهای تماسی خسته شده‌اید؟ تصور دنیایی با دید شفاف و بدون نیاز به هیچ ابزار کمکی، رویایی است که امروزه به لطف پیشرفت‌های چشم‌پزشکی به راحتی قابل دسترس است. عمل‌های اصلاح عیوب انکساری، به ویژه لیزیک و لازک، دو نام آشنا در این حوزه هستند که به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کرده‌اند تا دیدی نو به زندگی پیدا کنند. اما سوال اصلی اینجاست: کدام عمل چشم برای شما مناسب‌تر است؟ لیزیک یا لازک؟

این مقاله از مجله زیباباش، یک راهنمای کامل و جامع برای پاسخ به همین سوال است. در این راهنما، شما را با تمام زوایای این دو روش جراحی آشنا می‌کنیم تا با اطلاعاتی دقیق و شفاف، بهترین تصمیم را برای سلامت چشمان خود بگیرید.

لیزیک (LASIK) چیست و چگونه انجام می‌شود؟

لیزیک (LASIK) که مخفف عبارت «کراتومیلوسیس درجا به کمک لیزر» است، یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین روش‌های جراحی برای اصلاح بینایی محسوب می‌شود. شهرت اصلی این روش به دلیل سرعت بالای بهبودی و حداقل درد پس از عمل است.

در عمل لیزیک چشم، جراح ابتدا با استفاده از یک ابزار دقیق به نام میکروکراتوم یا لیزر فمتوسکند، یک لایه یا فلپ بسیار نازک از سطح قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم) ایجاد می‌کند. سپس این فلپ به آرامی کنار زده می‌شود تا لایه‌های زیرین قرنیه در دسترس قرار گیرند. در مرحله بعد، لیزر اگزایمر با تاباندن پالس‌های نوری کنترل‌شده، شکل قرنیه را بر اساس نمره چشم بیمار تغییر می‌دهد. این تغییر شکل باعث می‌شود نور به درستی روی شبکیه متمرکز شده و دید فرد اصلاح گردد. پس از اتمام کار لیزر، فلپ به جای اولیه خود بازگردانده می‌شود و بدون نیاز به بخیه، به سرعت جوش می‌خورد. کل این فرآیند برای هر چشم معمولاً کمتر از 15 دقیقه طول می‌کشد.

لازک (LASEK) چیست و چه تفاوتی با لیزیک دارد؟

لازک (LASEK) که مخفف «کراتکتومی زیر اپیتلیال به کمک لیزر» است، روشی دیگر برای اصلاح عیوب انکساری است که شباهت‌های زیادی با لیزیک و PRK دارد. تفاوت اصلی لازک با لیزیک در نحوه برخورد با لایه سطحی قرنیه (اپیتلیوم) است.

در لازک، به جای ایجاد یک فلپ ضخیم، جراح تنها لایه اپیتلیوم را با استفاده از یک محلول الکلی ویژه، شل کرده و به صورت یک ورقه نازک کنار می‌زند. سپس، همانند لیزیک، لیزر اگزایمر برای اصلاح شکل قرنیه به کار گرفته می‌شود. پس از اتمام لیزر، لایه اپیتلیوم به جای خود بازگردانده شده و یک لنز تماسی پانسمانی روی چشم قرار می‌گیرد تا به ترمیم آن در چند روز آینده کمک کند. این روش برای افرادی که قرنیه نازک‌تری دارند یا در معرض ضربه به چشم هستند (مانند ورزشکاران)، گزینه امن‌تری محسوب می‌شود، زیرا هیچ برشی در ضخامت قرنیه ایجاد نمی‌کند.

مقایسه روند بهبودی و درد پس از عمل چشم

یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها که برای بیماران اهمیت زیادی دارد، دوره نقاهت و میزان درد است.

• لیزیک چشم: بهبودی در این روش فوق‌العاده سریع است. اکثر بیماران تنها چند ساعت پس از عمل، بهبود قابل توجهی در بینایی خود مشاهده می‌کنند و می‌توانند روز بعد به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. درد و ناراحتی پس از لیزیک معمولاً بسیار کم و محدود به چند ساعت اول است و بیشتر به شکل سوزش یا احساس وجود جسم خارجی در چشم توصیف می‌شود.
• عمل لازک چشم: دوره بهبودی در لازک طولانی‌تر است. رسیدن به دید نهایی و شفاف ممکن است از چند روز تا چند هفته زمان ببرد. در 2 تا 3 روز اول پس از عمل چشم، بیمار ممکن است درد، سوزش، ریزش اشک و حساسیت به نور را تجربه کند که البته با داروهای تجویز شده توسط پزشک قابل کنترل است.

مزایا و معایب هر دو روش عمل چشم، لیزیک و لازک

برای تصمیم‌گیری بهتر، بیایید مزایا و معایب هر دو روش را به صورت موردی و تفکیک‌ شده مقایسه کنیم تا ببینیم در هر ویژگی، کدام روش چه عملکردی دارد.

1. سرعت بهبودی و بازگشت به زندگی روزمره 

• لیزیک: یکی از بزرگترین مزیت‌های لیزیک، سرعت فوق‌العاده بالای بهبودی آن است. اکثر بیماران تنها چند ساعت پس از عمل دیدی واضح پیدا می‌کنند و قادرند روز بعد به فعالیت‌های عادی خود مانند کار و رانندگی بازگردند.
• لازک: روند بهبودی در لازک کندتر است. رسیدن به دید کاملاً شفاف ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد. به همین دلیل، بیماران معمولاً به 3 تا 5 روز استراحت نیاز دارند.

2. میزان درد و ناراحتی پس از عمل

• لیزیک: درد و ناراحتی پس از این عمل بسیار کم و کوتاه ‌مدت است و معمولاً به چند ساعت اول پس از جراحی محدود می‌شود. بیماران بیشتر احساس سوزش خفیف یا وجود جسم خارجی در چشم را گزارش می‌دهند.
• لازک: در 2 تا 3 روز اول پس از عمل لازک، بیمار ممکن است درد، سوزش و اشک‌ریزش متوسطی را تجربه کند. البته این درد با داروهای مسکن که توسط پزشک تجویز می‌شود، کاملاً قابل کنترل است.

3. شرایط کاندیداتوری (چه کسانی مناسب هستند؟)

• لیزیک: این روش برای افرادی که قرنیه‌ای با ضخامت نرمال و کافی دارند، ایده‌آل است.
• لازک: به دلیل عدم ایجاد برش عمیق، لازک گزینه‌ای بسیار امن برای افرادی با قرنیه نازک است. همچنین برای افرادی که در مشاغل پرخطر (نظامیان، پلیس) یا ورزش‌های تماسی (رزمی‌کاران) فعالیت دارند، انتخاب بهتری است.

4. نحوه دستکاری قرنیه و ایجاد فلپ

• لیزیک: در این روش، یک لایه (فلپ) نسبتاً ضخیم از بافت قرنیه با ابزار دقیق بریده شده و کنار زده می‌شود.
• لازک: در لازک هیچ فلپی ایجاد نمی‌شود. تنها لایه سطحی و بسیار نازک اپیتلیوم با محلول خاصی شل شده و موقتاً کنار می‌رود.

5. ریسک عوارض مرتبط با فلپ

• لیزیک: اگرچه بسیار نادر است، اما ریسک جزئی جابجایی یا بروز مشکل در فلپ قرنیه (مثلاً بر اثر ضربه شدید به چشم در آینده) وجود دارد.
• لازک: از آنجایی که در این روش فلپی وجود ندارد، طبیعتاً هیچ‌گونه عوارض مرتبط با فلپ نیز بیمار را تهدید نمی‌کند. این یکی از دلایل اصلی ایمنی بالاتر لازک برای گروه‌های خاص است.

6. احتمال بروز خشکی چشم

• لیزیک: به دلیل برشی که در قرنیه ایجاد می‌شود و اعصاب بیشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، احتمال بروز یا تشدید خشکی چشم پس از عمل لیزیک کمی بیشتر است.
• لازک: در لازک، به دلیل دستکاری سطحی‌تر قرنیه، اعصاب کمتری آسیب می‌بینند و در نتیجه، احتمال بروز خشکی چشم پس از عمل کمتر است.

چه زمانی لازک بهترین انتخاب برای شماست؟

لازک اغلب به بیمارانی توصیه می‌شود که کاندیدای مناسبی برای لیزیک نیستند. این افراد شامل:

• افراد با قرنیه نازک: چون در لازک برشی عمیق ایجاد نمی‌شود، برای این افراد ایمن‌تر است.
• ورزشکاران و نظامیان: افرادی که در رشته‌های ورزشی تماسی فعال هستند یا شغلشان آن‌ها را در معرض ضربه به صورت و چشم قرار می‌دهد (مانند نیروهای پلیس و ارتشی‌ها)، با انتخاب لازک نگران جابجایی فلپ قرنیه نخواهند بود.
• افراد با خشکی چشم: لازک اعصاب قرنیه را کمتر تحت تأثیر قرار می‌دهد و به همین دلیل ریسک تشدید خشکی چشم در آن کمتر است.

عوارض جانبی احتمالی: از خشکی چشم تا مشکلات دید در شب

هر دو عمل چشم لیزیک و لازک بسیار ایمن هستند و درصد موفقیت بالایی دارند، اما مانند هر جراحی دیگری، ممکن است با عوارض جانبی موقتی یا (به ندرت) دائمی همراه باشند. شایع‌ترین این عوارض عبارتند از:

• خشکی چشم: شایع‌ترین عارضه که معمولاً با قطره‌های اشک مصنوعی مدیریت می‌شود و پس از چند ماه بهبود می‌یابد.
• خیره شدن و دیدن هاله: ممکن است در هفته‌ها یا ماه‌های اول پس از عمل، در اطراف منابع نوری (به ویژه در شب) هاله یا پخش‌شدگی نور مشاهده شود.
• نوسان دید: دید شما ممکن است در هفته‌های اول کمی نوسان داشته باشد تا به پایداری کامل برسد.

تصمیم نهایی: چگونه بهترین روش عمل چشم را برای خود انتخاب کنیم؟

انتخاب بین لیزیک و لازک یک تصمیم کاملاً شخصی است که باید با مشورت یک چشم‌پزشک متخصص و باتجربه گرفته شود. پزشک با انجام معاینات دقیق، از جمله اندازه‌گیری ضخامت قرنیه، توپوگرافی قرنیه و بررسی سلامت کلی چشم، بهترین و ایمن‌ترین گزینه را به شما پیشنهاد خواهد داد. سبک زندگی، شغل و انتظارات شما از نتیجه عمل نیز در این تصمیم‌گیری نقش مهمی دارند.

در نهایت، هر دو روش لیزیک و لازک، راه‌هایی مؤثر برای رسیدن به استقلال از عینک و لنز هستند. لیزیک با بهبودی سریع‌تر برای بسیاری از افراد جذاب است، در حالی که لازک برای افرادی با شرایط خاص چشمی یا سبک زندگی پرخطر، گزینه‌ای امن‌تر به شمار می‌رود.

شما کدام روش را پیشنهاد می‌دهید؟! نظرات و پیشنهادات خود را با ما و دوستانتان در بخش نظرات همین پست از زیبا باش به اشتراک بگذارید.